W roku szczególnym, gdy obchodzimy 1000-lecie koronacji Bolesława Chrobrego – pierwszego króla Polski i jednego z najważniejszych budowniczych naszej państwowości – słuchacze Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Lesznie wyruszyli w niezwykłą podróż Szlakiem Piastowskim. Jej celem było odwiedzenie miejsc związanych z życiem i dziedzictwem monarchy, który w 1025 roku przyjął królewską koronę, pieczętując niezależność i siłę rodzącego się państwa polskiego.
Wyruszyliśmy z Leszna w słoneczny wrześniowy poranek. O to, by podróż stała się nie tylko lekcją historii, ale i okazją do wspólnego przeżywania dziedzictwa narodowego, zadbała prezeska naszego uniwersytetu, Maria Zielony, będąca inicjatorką, organizatorką i przewodniczką wycieczki. Projekt był współfinansowany ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego z okazji 1000 lecia koronacji Bolesława Chrobrego. Dzięki dofinansowaniu, wycieczka mogła mieć w programie nie jeden, lecz dwa dni zwiedzania (26-27.09.2025) i nocleg w hotelu w Wągrowcu.
Pierwszym przystankiem na był Poznań, a w nim Ostrów Tumski, siedziba i miejsce aktywności wielu znaczących postaci. Dziś można przyjrzeć się z bliska owocom ich działalności. Zwiedzanie rozpoczęliśmy od Bramy Poznania – pierwszego w Polsce nowoczesnego centrum interpretacji dziedzictwa, gdzie multimedia spotykają się z historią pierwszych Piastów. Ta interaktywna ekspozycja przypomina o naszym dziedzictwie i początkach państwa polskiego. To miejsce, które pozwala zrozumieć przeszłość i uświadamia, jaki wpływ ma ona na nasze życie codzienne i na nas samych. Następnie odwiedziliśmy Bazylikę Archikatedralną pw. św. Apostołów Piotra i Pawła, pierwszą nekropolię polskich władców. Tu pochowani zostali królowie i książęta z dynastii Piastów, pierwszych władców Polski. W jej podziemiach archeolodzy odnaleźli domniemane groby Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Obecnie prochy władców spoczywają w Złotej Kaplicy. My natomiast w podziemiach oglądaliśmy relikty pierwszej katedry, grobowce pierwszych władców oraz baptysterium.
Kolejnym etapem był Ostrów Lednicki – serce dawnego państwa Piastów. Tam zwiedziliśmy plenerowe Muzeum Pierwszych Piastów, którego misją jest upowszechnianie wiedzy o dziedzictwie pierwszej polskiej dynastii. Do znajdujących się na wyspie Jeziora Lednickiego obiektów – reliktów rezydencji tych pionierów władzy – dostaliśmy się przeprawą promową. Ostrów Lednicki był nie tylko rezydencją pierwszych Piastów, lecz także najbardziej prawdopodobnym miejscem chrztu pierwszych władców Polski. Doskonale zachowały się tu X-wieczne ruiny palatium z kaplicą księcia Mieszka I. W tym miejscu kształtowały się fundamenty naszej państwowości.
Następnym punktem programu był rezerwat archeologiczny w Biskupinie. Rekonstrukcja osady sprzed 2700 lat, która – choć starsza niż czasy Chrobrego – doskonale wpisała się w kontekst poznawania korzeni polskiej państwowości. Była to osada obronna, prawdopodobnie nigdy nie zdobyta. Obecna rekonstrukcja obejmuje pomost, elementy umocnień, dwa rzędy chat i ulice. Osada zbudowana z drewna, bez użycia metalu, istniała 150 lat. Podczas zmiany klimatu, zniknęła pod bagnem. Obiekty, które oglądaliśmy, to odtworzenie tego, co wydobyto z bagna.
Zwieńczeniem wyprawy była wizyta w Gnieźnie – kolebce polskiej państwowości i duchowości. Pierwsze kroki skierowaliśmy do Katedry Gnieźnieńskiej – serca polskiego chrześcijaństwa. Oprowadzani przez przewodniczkę, wysłuchaliśmy opowieści o historii obiektu, o koronacjach królów Polski i znaczeniu katedry w historii kraju, podziwialiśmy gotycką architekturę oraz kunszt wykonania relikwiarza ze szczątkami św. Wojciecha. W tym miejscu przed tysiącem lat koronował się Bolesław Chrobry. Natomiast wizyta w Muzeum Archidiecezjalnym umożliwiła poznanie cennych eksponatów sztuki sakralnej; są to: zabytkowe ornaty, kielichy, rękopisy oraz dzieła malarstwa religijnego. Szczególne zainteresowanie wzbudziły średniowieczne dokumenty i przedmioty liturgiczne z epoki Piastów. Katedra Gnieźnieńska oraz Muzeum Archidiecezjalne pozwoliły nam poczuć ducha epoki, w której rodziła się polska tożsamość.
Nasza wyprawa jest idealnym przykładem, jak edukacja i kultura mogą iść w parze z pasją poznawania świata. To nie tylko podróż przez miejsca, ale i przez czas – od legendarnych początków państwa po refleksję nad współczesnym znaczeniem koronacji Bolesława Chrobrego. Była to podróż nie tylko w przestrzeni, lecz przede wszystkim w czasie – do korzeni naszej tożsamości narodowej i chrześcijańskiej.
Elżbieta Hejnowicz-Wojciechowska
„Projekt realizowany w ramach Obchodów Światowego dnia Turystyki współfinansowany ze środków Samorządu Województwa Wielkopolskiego”
Zdjęcia: Jakub Rzeźniczak
